Strona Główna

Zakon franciszkanów

Jesteśmy wspólnotą braci franciszkanów, znaną też pod nazwą Bracia Mniejsi Konwentualni (Fratres Minores Conventuales), zakonem założonym przez św. Franciszka z Asyżu. W Polsce w odniesieniu do naszego zakonu można często usłyszeć określenie Ojcowie Franciszkanie. Nazwa ta wynika z szacunku i charakteru ojcowskiej posługi, którą przez wieki nieśli nasi współbracia kapłani na terenach Rzeczypospolitej.

Kilka informacji wstępnych

Św. Franciszek dał początek trzem zakonom:

I Zakon św. Franciszka – to mężczyźni, którzy chcą żyć Ewangelią poprzez realizację ślubów zakonnych: ubóstwa, posłuszeństwa i czystości według wzoru zostawionego przez Serafickiego Ojca.

II Zakon św. Franciszka – to siostry klaryski.

III Zakon św. Franciszka – to franciszkanie świeccy. Są to mężczyźni i kobiety, którzy żyjąc w świecie (często w związkach małżeńskich) chcą naśladować św. Franciszka i jego ideały. Obecnie oficjalną nazwą tego zakonu jest Franciszkański Zakon Świeckich (więcej na: zobacz)

Początki I Zakonu

Początki naszego istnienia sięgają roku 1209, kiedy to św. Franciszek otrzymał od papieża Innocentego III ustne potwierdzenie prowadzonego przez siebie i swych pierwszych braci sposobu życia. Jego Reguła Braci Mniejszych, na którą do dziś składamy nasze śluby, została oficjalnie uznana przez Kościół 29 XI 1223 roku na mocy bulli papieża Honoriusza III Solet annuere.

Podział I Zakonu na 3 gałęzie

W 1274 roku, po śmierci Ministra Generalnego św. Bonawentury, w zakonie nastąpiło coraz większe oddalenie pomiędzy pozycją „braci wspólnoty” (nazywanych też Konwentualnymi, którzy dają priorytet obecności wspólnot w miastach w celu głoszenia Ewangelii i posługi dla ubogich) i pozycją „gorliwych” albo „spirytualnych” najpierw, a potem Obserwantów (którzy ślubowali ideały absolutnego ubóstwa i podkreślali pustelniczy i ascetyczny wymiar franciszkanizmu).

Na początku XVI wieku, papież Leon X, po stwierdzeniu niemożliwości sprawienia wspólnego życia pod tą samą Regułą i tym samym zarządem Obserwantów i Konwentualnych, bullą Ite vos (29 maja 1517) łączy wszystkie grupy reformowanych w Zakon Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji; inni będą stanowić Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych, pod kierownictwem Ministra Generalnego.

Jako odrębna rodzina zakonna istniejemy więc od roku 1517, kiedy to został ostatecznie usankcjonowany rozłam w zakonie na dwie samodzielne gałęzie, posiadające niezależnych przełożonych i własne struktury. Od tamtego czasu nosimy miano konwentualnych, a to z racji dość charakterystycznego stylu życia prowadzonego w licznych wspólnotach zakładanych zazwyczaj w dużych ośrodkach miejskich (tzw. konwentach), otwartego zarówno na szeroko rozumianą działalność duszpastersko-misyjną, jak i naukowo-kulturalną.

Rozdział pomiędzy dwoma grupami zostaje potwierdzony również przez papieża Leona XIII, który bullą Felicitate quadam (4 października 1897) reorganizuje zakony franciszkańskie i podejmuje decyzję połączenia ich w trzy zakony, z których każdy ma własnego Ministra Generalnego:

Zakon Braci Mniejszych, których strojem zakonnym jest brązowy habit przepasany białym sznurem..

Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych, których strojem zakonnym jest czarny lub szary habit z kapturem przepasany białym sznurem.

Zakon Braci Mniejszych Kapucynów, których strojem zakonnym jest kasztanowy habit z charakterystycznym długim kapturem przepasany białym sznurem.

od lewej: Brat Mniejszy Kapucyn, Brat Mniejszy Konwentualny oraz Brat Mniejszy

Liczba franciszkanów na świecie

Ilu jest franciszkanów? Warto zacząć od początku... W roku 1208 do św. Franciszka przyłączyło się pierwszych trzech towarzyszy: Bernard z Quintavalle, Piotr Catani i Idzi. Rok później po ustne zatwierdzenie Reguły do Rzymu udała się delegacja 12 braci. Na kapitule w Porcjunkuli w 1221 r. obecnych było już 3 tys. zakonników.

Jak wielki był rozwój rodziny franciszkańskiej, świadczą następujące dane: Bracia Mniejsi w momencie uzyskania autonomii liczyli ok. 30 tys. braci. Braci Mniejszych Konwentualnych zostało między 20 a 25 tys. Również Bracia Mniejsi Kapucyni po uzyskaniu niezależności rozwijali się bardzo dynamicznie. W roku 1619 było ich już prawie 15 tys. Największy rozwój liczebny datuje się na wiek XVII i XVIII. We wszystkich gałęziach łączna liczba zakonników wynosiła ponad 120 tys., którzy rozsiani byli po całym świecie.

Od czasu rewolucji francuskiej obserwujemy spadek liczby franciszkanów. Wpływ na to mają różne przemiany społeczne, fałszywe filozofie i idąca za nimi szerząca się bezbożność. Dziś na świecie jest w przybliżeniu 14 tys. Braci Mniejszych (OFM), 10,5 tys. Braci Mniejszych Kapucynów (OFMCap) oraz 4 tys. Braci Mniejszych Konwentualnych (OFMConv). Jako Bracia Mniejsi Konwentualni jesteśmy obecni w 66 krajach, a w Polsce mamy 59 klasztorów.

Główna strona naszego Zakonu: www.ofmconv.net/pl/

Franciszkanie w Polsce

W Polsce jesteśmy obecni nieprzerwanie od XIII wieku (wówczas powstały pierwsze klasztory we Wrocławiu w 1236 r. i w Krakowie w 1237 r.). Od samego początku nazwano nas Franciszkanami (od imienia naszego Założyciela) i pod taką nazwą istniejemy po dziś dzień.

Jesteśmy zakonem kontemplacyjno-czynnym, czyli takim, który łączy w sobie troskę o życie duchowe wspólnoty z wymogami apostolatu. Codzienna modlitwa wspólnotowa i indywidualna stanowi podstawę naszej działalności duszpasterskiej – przenika naszą posługę, do niej prowadzi i w niej się rozwija.

Przez większą część naszej historii nosiliśmy – za przykładem Franciszka i jego pierwszych braci – habit koloru szarego. Od drugiej połowy XVIII wieku upowszechnił się kolor czarny. W Polsce jest tak do dnia dzisiejszego, choć od niedawna można spotkać coraz więcej franciszkanów w szarych habitach, szczególnie na północy i południu naszego kraju. W wielu krajach na świecie, zwłaszcza na kontynencie afrykańskim powrócono lub powraca się do koloru szarego, jednak nie jest to regułą.

Naszą wspólnotę braterską tworzą kapłani i bracia zakonni. Razem tworzymy jedną rodzinę, realizującą swoje powołanie w Kościele i świecie. Duch braterstwa wyraża się m. in. w tym, że wszyscy mamy równe prawa i obowiązki, za wyjątkiem tych, które wynikają z sakramentu święceń kapłańskich. Nasze życie wspólne jest wielką pomocą w tym, aby – za przykładem uczniów Pana Jezusa – dawać innym bardziej skuteczne świadectwo ewangelicznego życia.

Jednym z najbardziej znanych braci naszego zakonu jest św. Maksymilian Maria Kolbe (1894-1941), gorliwy ewangelizator i misjonarz, założyciel polskiego i japońskiego Niepokalanowa, odważnie wykorzystujący do apostolatu środki społecznego przekazu, męczennik Oświęcimia, „patron naszych trudnych czasów”.

Obecnie w Polsce prowadzimy liczne sanktuaria, parafie i wydawnictwa. Jesteśmy zaangażowani w działalność w mediach (Radio Niepokalanów), wśród osób uzależnionych (Ośrodek Leczenia Uzależnień San Damiano w Chęcinach) oraz w działalność misyjną. Co czwarty Brat Mniejszy Konwentualny pochodzący z polskiej prowincji pracuje poza granicami kraju. Wśród akcji prowadzonych przez franciszkanów na uwagę zasługuje również praca z młodzieżą.

Polskie prowincje zakonne

Co to jest prowincja zakonna? Prowincja zakonna jest jednostką administracji zakonnej, obejmująca domy zakonne na określonym terenie. Na jej czele stoi prowincjał (minister prowincjalny). W Polsce istnieją trzy prowincje franciszkanów: krakowska Prowincja św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię z siedzibą w Krakowie, warszawska Prowincja Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z siedzibą w Warszawie oraz gdańska Prowincja św. Maksymiliana Marii Kolbego z siedzibą w Gdańsku.

Nasz siedlecki klasztor należy do warszawskiej Prowincji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Głowna strona naszej prowincji: www.franciszkanie-warszawa.pl